BIBLIO
TEKA

Samuela Barbera pamięta się przede wszystkim ze względu na jego tęskne, głęboko melancholijne Adagio na smyczki – choć napisał wiele wspaniałych kompozycji, jak choćby wokalno-instrumentalne Knoxville: Summer of 1915. Jednak trudno się temu dziwić. Adagio to kompozycja o niespotykanej emocjonalnej sile. Na początku XXI wieku radio BBC przeprowadziło nawet ankietę, w której słuchacze obwołali arcydzieło Barbera „najsmutniejszym utworem klasycznym w historii”. Mało kto pamięta też dzisiaj, że początkowo było ono drugą częścią pełnego Kwartetu smyczkowego h-moll op. 11.

Elegijny nastrój łączy Barbera z dużą częścią muzyki brytyjskiej. Drugie, wolne ogniwo Serenady e-moll Edwarda Elgara jest delikatniej melancholijne, ale równie romantyczne. Pierwsza część utworu ma żywsze tempo i kołyszący rytm. Niektórym przypomina kołysankę, inni widzą w niej aubadę – dawniej pieśń o rozstaniu kochanków o świcie. Z jej lekkością koresponduje równie idylliczno-melancholijny finał.

Jak w tym towarzystwie zabrzmią Portals współczesnego kompozytora norweskiego Marcusa Pausa? W tym urok nowych utworów, że trzeba się wybrać na koncert, żeby się przekonać.

Dominika Micał, „Ruch Muzyczny”

W swojej serii obrazów Ikony norweski artysta Kjell Pahr-Iversen podejmuje próbę „stworzenia dzieł ogromnej wagi dla odbiorcy, obrazu, który reaguje”.

Te tajemnicze obrazy wydają mi się być prawie metafizycznymi progami czy ościeżami. Nie wiem, dokąd prowadzą, ale nasycone są pewną intensywną obecnością, którą tylko wzmacniają powtórzenia motywiczne – z jednego obrazu na kolejny.

W Portals, moim nowym koncercie podwójnym na skrzypce, wiolonczelę i orkiestrę smyczkową, podjąłem się podobnego zadania: W tym dziele zgłębianie i powtarzanie bardzo wyraźnie zdefiniowanego materiału tematycznego pozwala nam oglądać przebłyski wciąż zmieniającej się muzycznej scenografii.

Utwór ten jest dowodem zainteresowania, które mam dla podwyższonej ekspresyjności i motywicznej surowości, rozwijających się w ramach autoreferencyjnej mozaiki.

Jako takie Portals składa się z serii wydestylowanych części, z których każda oparta jest na tym samym lirycznym temacie, a których fragmenty tworzą nowe tematyczne tożsamości i muzyczne sytuacje na przestrzeni całego dzieła.

Marcus Paus